Σύνδρομο Αθλητικής Τριάδας: είναι ανησυχητικό?

Τα τελευταία χρόνια το αγωνιστικό πνεύμα στον αθλητισμό έχει γνωρίσει άνθιση και η συμμετοχή των γυναικών στον αγωνιστικό χώρο έχει αυξηθεί σημαντικά. Μαζί όμως με την αριθμητική αύξηση έχει αυξηθεί και το επίπεδο δυσκολίας και της ευγενούς άμιλλας.

Σε ορισμένα αθλήματα, όπως η ενόργανη, η ρυθμική, ο χορός, το καλλιτεχνικό πατινάζ, το μπαλέτο, οι δρομείς, απαιτούνται σκληρές προπονήσεις και χαμηλό σωματικό βάρος (και συνεπώς χαμηλά ποσοστά λίπους) των γυναικών για να έχουν μια καλή εμφάνιση και να μπορούν να παρουσιάσουν με επιτυχία το πρόγραμμα τους (ισορροπία, ευλυγισία, ταχύτητα, αντίσταση βάρους σώματός τους). Όπως είναι φυσικό, η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην απόδοση των αθλητριών και στην υγεία τους.

Ποια προβλήματα όμως δημιουργούνται για την υγεία?

• Για να επιτύχουν οι αθλήτριες το ιδανικό για εκείνες βάρος που επιθυμούν ώστε να είναι εμφανίσιμες και να βελτιώσουν την αθλητική τους απόδοση καταφεύγουν σε ακραίες μορφές διατροφικές συμπεριφορές όπως αυστηρό περιορισμό της τροφής, νηστεία, εξαντλητική άσκηση, χρήση διουρητικών ή καθαρκτικών ή ακόμα και αυτοπροκαλούμενο εμετό. Η ενεργειακή διαθεσιμότητα όμως είναι απαραίτητη για τις βιολογικές λειτουργίες του οργανισμού και όταν αυτή περιορίζεται μέσω της μειωμένης πρόσληψης τροφής ή την παρατεταμένη άσκηση προκαλεί σοβαρά προβλήματα υγείας. Αφενός μπορεί να προκαλέσει κάποια μορφή της διαταραχής πρόσληψης τροφής αφετέρου επιπτώσεις στην γενική κλινική εικόνα του ατόμου (όπως κούραση, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, αναιμία, δυσκοιλιότητα, ξηρό δέρμα, βραδυκαρδία).
• Πρωτοπαθής Αμηνόρροια ορίζεται ως η απουσία έμμηνου ρύσης ως το 16 έτος της ηλικίας και Δευτεροπαθής Αμηνόρροια ως η προσωρινή ή μόνιμη απουσίας έμμηνης ρύσης στην γυναίκα η οποία είχε κανονικές περιόδους στο παρελθόν. Στη περίπτωσή μας η παρατεταμένη άσκηση, η κακή διατροφή και η υπερβολική μείωση του βάρους οδηγεί σε αμηνόρροια η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε μειωμένα επίπεδα οιστρογόνων και πρόωρη απώλεια της οστικής μάζας. Αυτό έχει αντίκτυπο στην κλινική εικόνα του ατόμου προκαλώντας κούραση, αϋπνία, κατάθλιψη, ευερεθιστότητα, αλλαγές στη διάθεση.
• Η υγεία / κατάσταση των οστών εξαρτάται από τους γενετικούς παράγοντες, τη διατροφή, την ηλικία, το είδος της άσκησης και τη σοβαρότητα της εμμηνορροϊκής διαταραχής. Η κυριότερη αιτία της προεμμηνοπαυσιακής οστεοπόρωσης στις αθλήτριες είναι η μειωμένη παραγωγή ωοθηκικών ορμονών που σχετίζονται με μειωμένη οστική μάζα και αυξημένη οστική απώλεια. Η κλινική εικόνα που παρουσιάζει το άτομο είναι αυξημένη συχνότητα καταγμάτων και τραυματισμών κατά τη προπονητική περίοδο καθώς και η μετέπειτα εμφάνιση της οστεοπόρωσης. Η διάρκεια της αμηνόρροιας επηρεάζει το ποσοστό της απώλειας της οστικής μάζας ενώ η οστική πυκνότητα αρχίζει να αυξάνεται όταν επανέρχεται η έμμηνος ρύση.

Βιβλιογραφία:

Taraneh Gharib Nazem, Kathryn E. Ackerman. The Female Athlete Triad. 2012. Sports Health. Jul; 4(4): 302–311.

Maffulli, Nicola. Female Athlete Triad. 2002. Sports Medicine & Arthroscopy. Vol:10.Issue:1. pp.23-32.

Ihle R, Loucks AB. Dose-response relationships between energy availability and bone turnover in young exercising women. 2004. J Bone Miner Res. Aug;19(8):1231-40.

Sara Márquez, Olga Molinero. Energy availability, menstrual dysfunction and bone health in sports;an overwiew of the female athlete triad. 2013. Nutr. Hosp. ;28(4):1010-1017.