Ποια είναι τελικά τα οφέλη του σεληνίου;

Σελήνιο

1. Αποτελεί ισχυρό αντιοξειδωτικό

Τα αντιοξειδωτικά είναι ενώσεις σε τρόφιμα που εμποδίζουν τη βλάβη των κυττάρων που προκαλούνται από τις ελεύθερες ρίζες. Οι ελεύθερες ρίζες είναι φυσιολογικά υποπροϊόντα διαδικασιών, όπως ο μεταβολισμός που συμβαίνουν στο σώμα σας σε καθημερινή βάση. Εκτελούν σημαντικές λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας του σώματος από ασθένειες. Ωστόσο, το κάπνισμα, η χρήση αλκοόλ και το άγχος μπορούν να προκαλέσουν υπέρβαση όσον αφορά τη δημιουργία των ελεύθερων ριζών. Αυτό οδηγεί σε οξειδωτικό στρες, το οποίο καταστρέφει τα υγιή κύτταρα.

Το οξειδωτικό στρες έχει συνδεθεί με χρόνιες παθήσεις όπως η καρδιακή νόσο, η νόσο του Αλτσχάιμερ και ο καρκίνος, καθώς και η πρόωρη γήρανση και ο κίνδυνος από εγκεφαλικό επεισόδιο. Τα αντιοξειδωτικά όπως το σελήνιο συμβάλλουν στη μείωση του οξειδωτικού στρες, διατηρώντας τον έλεγχο των αριθμών των ελεύθερων ριζών.Λειτουργούν δηλαδή εξουδετερώνοντας την περίσσεια των ελεύθερων ριζών και προστατεύοντας τα κύτταρα από τις βλάβες που προκαλούνται από το οξειδωτικό στρες.

2. Μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ορισμένων καρκίνων

Εκτός από τη μείωση του οξειδωτικού στρες στο σώμα, το σελήνιο μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου ορισμένων μορφών καρκίνου. Αυτό οφείλεται στην ικανότητα του σεληνίου να μειώνει τη βλάβη του DNA και το οξειδωτικό στρες, να ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και να καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα.

Μια ανασκόπηση 69 μελετών που περιελάμβαναν περισσότερους από 350.000 ανθρώπους διαπίστωσε ότι τα υψηλά επίπεδα σεληνίου στο αίμα είχαν προστατευτική δράση κατά ορισμένων τύπων καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του μαστού, του πνεύμονα, του παχέος εντέρου και του προστάτη. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτό το αποτέλεσμα συνδέεται μόνο με το σελήνιο που λαμβάνεται μέσω των τροφών, όχι των συμπληρωμάτων.

Ωστόσο, μερικές έρευνες δείχνουν ότι η πρόσληψη σεληνίου μέσω συμπληρωμάτων μπορεί να μειώσει τις παρενέργειες σε άτομα που υποβάλλονται σε θεραπεία ακτινοβολίας. Για παράδειγμα, μία μελέτη διαπίστωσε ότι τα από του στόματος συμπληρώματα σεληνίου βελτίωσαν τη συνολική ποιότητα ζωής και τη μειωμένη διάρροια που προκαλείται από ακτινοβολία σε γυναίκες με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

3. Μπορεί να προστατεύσει από την καρδιακή νόσο

Μια διατροφή πλούσια σε σελήνιο μπορεί να βοηθήσει την καρδιά υγιή, καθώς τα χαμηλά επίπεδα σεληνίου έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου. Σε μια ανάλυση 25 μελετών παρατήρησης, η αύξηση των επιπέδων σεληνίου στο αίμα κατά 50% συσχετίστηκε με μείωση 24% της στεφανιαίας νόσου.

Το σελήνιο μπορεί επίσης να μειώσει τους δείκτες της φλεγμονής στο σώμα, έναν από τους κύριους παράγοντες κινδύνου για καρδιακές παθήσεις. Για παράδειγμα, μια ανασκόπηση 16 ελεγχόμενων μελετών, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 433.000 ανθρώπων με στεφανιαία καρδιακή νόσο, έδειξε ότι η λήψη συμπληρωμάτων σεληνίου μειώνει τα επίπεδα του φλεγμονώδους δείκτη CRP. Επιπλέον, αύξησε τα επίπεδα της υπεροξειδάσης γλουταθειόνης, ενός ισχυρού αντιοξειδωτικού.

Αυτό δείχνει ότι το σελήνιο μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου καρδιακών παθήσεων μειώνοντας τη φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες στο σώμα. Το οξειδωτικό άγχος και η φλεγμονή έχουν συνδεθεί με την αθηροσκλήρωση. Η αθηροσκλήρωση μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνα προβλήματα υγείας όπως εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιακή προσβολή και στεφανιαία νόσο. Η υιοθέτηση της κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε σελήνιο στη διατροφή αποτελεί έναν πολύ καλό τρόπο για να διατηρηθούν στο ελάχιστο τα επίπεδα οξειδωτικού στρες και φλεγμονής.

4. Βοηθά στην πρόληψη της νοητικής στέρησης

Το οξειδωτικό στρες πιστεύεται ότι εμπλέκεται τόσο στην έναρξη όσο και στην εξέλιξη νευρολογικών παθήσεων όπως η νόσος του Πάρκινσον, η σκλήρυνση κατά πλάκας και η νόσο του Alzheimer. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι οι ασθενείς με νόσο του Alzheimer έχουν χαμηλότερα επίπεδα σεληνίου στο αίμα.

Επιπρόσθετα, μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι το σελήνιο τόσο στα τρόφιμα όσο και σε συμπληρώματα μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη σε ασθενείς με νόσο του Alzheimer.Μια μικρή μελέτη διαπίστωσε ότι η καθημερινή κατανάλωση ενός και μόνο καρύδι Βραζιλίας (brazil nut) βελτίωσε τη λεκτική ευελιξία και άλλες ψυχικές λειτουργίες σε ασθενείς με ήπια γνωστική εξασθένηση.

Επιπλέον, η μεσογειακή διατροφή, η οποία είναι πλούσια σε τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε σελήνιο όπως τα θαλασσινά και τα καρύδια, έχει συσχετιστεί με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου του Alzheimer.

5. Είναι σημαντικό για την υγεία του θυρεοειδούς

Το σελήνιο είναι σημαντικό για την προστασία του θυρεοειδούς από οξειδωτική βλάβη και παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών. Ένας υγιής θυρεοειδής αδένας είναι σημαντικός επειδή ρυθμίζει το μεταβολισμό και ελέγχει την ανάπτυξη του σώματος.

Η ανεπάρκεια του σεληνίου έχει συσχετιστεί με καταστάσεις θυρεοειδούς όπως η θυρεοειδίτιδα του Hashimoto, ένας τύπος υποθυρεοειδισμού στον οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στον θυρεοειδή αδένα. Μια μελέτη παρατήρησης άνω των 6.000 ατόμων διαπίστωσε ότι τα χαμηλά επίπεδα σεληνίου στον ορό συσχετίστηκαν με αυξημένο κίνδυνο αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας και υποθυρεοειδισμού.

Επιπλέον, μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι τα συμπληρώματα σεληνίου μπορούν να ωφελήσουν τους ανθρώπους που διαγνώστηκαν με τη νόσο του Hashimoto. Μια ανασκόπηση έδειξε ότι η λήψη συμπληρωμάτων σεληνίου ημερησίως για τρεις μήνες είχε σαν αποτέλεσμα χαμηλότερα αντισώματα θυρεοειδούς. Επίσης, είχε ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της διάθεσης και της γενικής ευημερίας σε ασθενείς με νόσο του Hashimoto. Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη έρευνα πριν από τη χορήγηση συμπληρωμάτων σεληνίου για όσους πάσχουν από τη νόσο του Hashimoto.

6. Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα

Το σελήνιο παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτό το αντιοξειδωτικό βοηθά στη μείωση του οξειδωτικού στρες στο σώμα, το οποίο μειώνει τη φλεγμονή και ενισχύει την ανοσία. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα αυξημένα επίπεδα σεληνίου στο αίμα σχετίζονται με αυξημένη ανοσολογική αντίδραση.

Από την άλλη πλευρά, έχει αποδειχθεί ότι η ανεπάρκεια επηρεάζει αρνητικά τα ανοσοποιητικά κύτταρα και μπορεί να οδηγήσει σε βραδύτερη ανοσοποιητική ανταπόκριση. Οι μελέτες έχουν επίσης συσχετίσει την ανεπάρκεια σε σελήνιο με αυξημένο κίνδυνο θανάτου και πρόοδο της νόσου σε άτομα με HIV, ενώ τα συμπληρώματα έχουν αποδειχθεί ότι οδηγούν σε λιγότερες νοσηλείες και βελτίωση των συμπτωμάτων για αυτούς τους ασθενείς.

Επιπλέον, τα συμπληρώματα σεληνίου μπορεί να συμβάλλουν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος σε ασθενείς με γρίπη, φυματίωση και ηπατίτιδα C.

7. Μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των συμπτωμάτων άσθματος

Το άσθμα είναι μια χρόνια ασθένεια που επηρεάζει τους αεραγωγούς που μεταφέρουν το οξυγόνο από και προς τους πνεύμονες. Οι αεραγωγοί προσβάλλονται από φλεγμονή και αρχίζουν να στενεύουν, προκαλώντας συμπτώματα όπως συριγμό, δύσπνοια, σφίξιμο στο στήθος και βήχα.

Το άσθμα έχει συσχετιστεί με αυξημένα επίπεδα οξειδωτικού στρες και φλεγμονής στο σώμα. Λόγω της ικανότητας του σεληνίου να μειώνει τη φλεγμονή στο σώμα, μερικές μελέτες υποδεικνύουν ότι αυτό το ιχνοστοιχείο μπορεί να είναι αποτελεσματικό στη μείωση των συμπτωμάτων που σχετίζονται με το άσθμα. Η έρευνα δείχνει ότι τα άτομα που έχουν άσθμα έχουν χαμηλότερα επίπεδα σεληνίου στο αίμα.

Στην πραγματικότητα, μία μελέτη έδειξε ότι οι ασθματικοί ασθενείς με υψηλότερα επίπεδα σεληνίου αίματος είχαν καλύτερη πνευμονική λειτουργία από εκείνους με χαμηλότερα επίπεδα. Τα συμπληρώματα σεληνίου μπορεί επίσης να είναι επωφελείς για τη μείωση των συμπτωμάτων που σχετίζονται με το άσθμα. Για παράδειγμα, μία μελέτη διαπίστωσε ότι οι ασθενείς με άσθμα που έλαβαν 200 mcg σεληνίου ανά ημέρα μείωσαν τη χρήση των φαρμάκων κορτικοστεροειδών που χρησιμοποιήθηκαν για τον έλεγχο των συμπτωμάτων τους.

Ωστόσο, η έρευνα στον τομέα αυτό είναι αντικρουόμενη και απαιτούνται μεγαλύτερες μελέτες για να κατανοηθεί πλήρως ο ρόλος του σεληνίου στην ανάπτυξη και στη θεραπεία του άσθματος.

Συνεπώς, καταναλώνοντας περισσότερα τρόφιμα πλούσια σε σελήνιο στη διατροφή σας είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να διατηρήσετε την καλή υγεία του οργανισμού σας. Όσον αφορά την πρόσληψη κάποιου συμπληρώματος με σελήνιο, θα πρέπει πρωτίστως να απευθυνθείτε στον επαγγελματία υγείας που σας παρακολουθεί.

Βιβλιογραφία:

1. Gabriele Dennert et al, 2013. Selenium for preventing cancer. Cochrane Database Syst Rev.
2. A Shahar et al, 2012. Plasma selenium is positively related to performance in neurological tasks assessing coordination and motor speed. Mov Disord.
3. Charles B Stephensen et al, 2007. Glutathione, glutathione peroxidase, and selenium status in HIV-positive and HIV-negative adolescents and young adults. American Journal of Clinical Nutrition, 85(1), 173-181.
4. Mara Ventura et al, 2017. Selenium and Thyroid Disease: From Pathophysiology to Treatment. International Journal of Endocrinology.
5. Institute of Medicine (US) Panel on Dietary Antioxidants and Related Compounds. 2000. Dietary Reference Intakes for Vitamin C, Vitamin E, Selenium, and Carotenoids.
6. Gerrad D. Jones et al, 2017.  Selenium deficiency risk predicted to increase under future climate change. Proceedings of the National of Sciences of the United States of America.
7. National Institutes of Health Office of Dietary Supplements. Selenium. Fact Sheet for Health Professionals.
8. Lien Ai Pham-Huy et al, 2008. Free Radicals, Antioxidants in Disease and Health. Int J Biomed Sci.
9. Maqsood M Elahi et al, 2009. Oxidative stress as a mediator of cardiovascular disease. Oxid Med Cell Longev, 2(5): 259–269.
10. Markesbery WR et al, 2006. DNA oxidation in Alzheimer’s disease. Antioxid Redox Signal, 8(11-12):2039-45.
11. Hang Cui, Yahui Kong et al, 2012. Oxidative Stress, Mitochondrial Dysfunction, and Aging. J Signal Transduct.
12. Rachel Shirley et al, 2014. Oxidative Stress and the Use of Antioxidants in Stroke. Antioxidants (Basel), 3(3): 472–501.
13. Irma M Puspitasari et al, 2014. Updates on clinical studies of selenium supplementation in radiotherapy. Radiat Oncol, 9: 125.
14. Xianlei Cai et al, 2016. Selenium Exposure and Cancer Risk: an Updated Meta-analysis and Meta-regression. Scientific Reports.
15. Muecke R et al, 2010. Multicenter, phase 3 trial comparing selenium supplementation with observation in gynecologic radiation oncology. Int J Radiat Oncol Biol Phys, 78(3):828-35.
16. Flores-Mateo G et al, 2006. Selenium and coronary heart disease: a meta-analysis. Am J Clin Nutr, 84(4):762-73.
17. Ju W et al, 2017. The effect of selenium supplementation on coronary heart disease: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. J Trace Elem Med Biol, 44:8-16.
18. National Heart, Lung and blood Institute. Atherosclerosis. Also known as Arteriosclerosis, Hardening of arteries.
19. Jose R. Santos et al, 2014. Nutritional status, oxidative stress and dementia: the role of selenium in Alzheimer’s disease. Front Aging Neuroscience, 6: 206.
20. Martijn C.de Wilde et al, 2017. Lower brain and blood nutrient status in Alzheimer’s disease: Results from meta-analyses. Alzheimer’s & Dementia: Translational Research & Clinical Interventions, 3(3) 416-431.
21. Kesse-Guyot E et al, 2011. French adults’ cognitive performance after daily supplementation with antioxidant vitamins and minerals at nutritional doses: a post hoc analysis of the Supplementation in Vitamins and Mineral Antioxidants (SU.VI.MAX) trial. Am J Clin Nutr, 94(3):892-9.
22. Bárbara Rita Cardoso et al, 2016. Effects of Brazil nut consumption on selenium status and cognitive performance in older adults with mild cognitive impairment: a randomized controlled pilot trial. European Journal of Nutrition, 55(1) 107–116.
23. Scarmeas N et al, 2006. Mediterranean diet, Alzheimer disease, and vascular mediation. Arch Neurol., 63(12):1709-17.
24. Roy J. Hardman et al, 2016. Adherence to a Mediterranean-Style Diet and Effects on Cognition in Adults: A Qualitative Evaluation and Systematic Review of Longitudinal and Prospective Trials. Clinical Nutrition.
25. Mara Ventura et al, 2017. Selenium and Thyroid Disease: From Pathophysiology to Treatment. Int J Endocrinol.
26. Informed Health Online. 2018. How does the thyroid gland work?
27. Qian Wu et al, 2015. Low Population Selenium Status Is Associated With Increased Prevalence of Thyroid Disease. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 100(11) 4037–4047.
28. Konstantinos A. Toulis et al, 2010. Selenium Supplementation in the Treatment of Hashimoto’s Thyroiditis: A Systematic Review and a Meta-analysis. Immunology, Autoimmunity and Graves’ Ophthalmopathy, 20(10).
29. Peter R. Hoffmann et al, 2008. The influence of selenium on immune responses. Mol Nutr Food Res.
30. Cosby A Stone et al, 2010. The Role of Selenium in HIV Infection Cosby A Stone, Kosuke Kawai, Roland Kupka, Wafaie W Fawzi Harvard School of Public Health. Nutr Rev.
31. Holger Steinbrenner et al, 2015. Dietary Selenium in Adjuvant Therapy of Viral and Bacterial Infections. Adv Nutr., 6(1): 73–82.
32. National Heart, Lung and blood Institute. Asthma.
33. Robert L. Norton et al, 2012. Selenium and asthma. Mol Aspects Med.,33(1): 98–106.
34. Guo CH et al, 2011. Role of certain trace minerals in oxidative stress, inflammation, CD4/CD8 lymphocyte ratios and lung function in asthmatic patients. Ann Clin Biochem, 48(4):344-51.
35. Gazdik F et al, 2002. Decreased consumption of corticosteroids after selenium supplementation in corticoid-dependent asthmatics. Bratisl Lek Listy, 103(1):22-5.
36. Allam MF et al, 2004. Selenium supplementation for asthma. Cochrane Database Syst Rev.,(2).
37. MarcoVinceti et al, 2014. Selenium neurotoxicity in humans: Bridging laboratory and epidemiologic studies. Toxicology Letters, 230(2)15 295-303.